Over The Right to Sex van Amia Srinivasan
Feminisme en het recht op seks
De rechten van de vrouw zijn nooit een zekere zaak geweest - ook niet in het moderne tijdperk van de 21ste eeuw, of in het ‘progressieve’ westen. Weliswaar heeft het Spaanse parlement vorig jaar toestemming tot betaald menstruatieverlof ingevoerd en heeft Frankrijk als eerste land het recht op abortus opgenomen in de grondwet, maar in de meeste staten van de VS is dit recht juist teruggedraaid. En ook op plekken waar vrouwen en mannen voor de wet gelijk zijn, lopen vrouwen nog maar al te vaak tegen systemische obstakels aan.
De feministisch-filosofische canon kent door de geschiedenis heen tal van bekende namen: onze eigen Anna Maria van Schurman, Harriet Taylor Mill (de vrouw van John Stuart Mill) en Simone de Beauvoir, om er maar een paar te noemen. Terwijl deze vrouwen waardevolle bijdragen hebben geleverd aan het feminisme, heeft de beweging te maken gekregen met een wereld vol oude en nieuwe vraagstukken betreffende de rechten van de vrouw.
Onvrijwillig celibaat
Veel moderne feministen kiezen voor een intersectionele benadering. Zo ook de Britse filosoof Amia Srinivasan. Volgens deze benadering is emancipatie van de vrouw emancipatie van de arme, niet-witte, lesbische vrouw. Een emancipatiebeweging die zich niet bezighoudt met de vraag hoe factoren als etniciteit of klasse effect hebben op de ervaring, kan nooit iedereen emanciperen, aldus Srinivasan.
In haar boek The Right to Sex ontvouwt Srinivasan in zes essays haar visie op - je raadt het al - seks.
Iets specifieker: Srinivasan doet een dappere poging om een nieuw licht te werpen op de ingewikkelde politieke dynamiek rondom seks. Sinds de #MeToo-beweging draait de feministische discussie over seks vooral over het geven van consent. Srinivasan gaat verder. Seks is altijd meer dan alleen seks, of we dat nu willen of niet. Of zoals Oscar Wilde gezegd zou hebben: “Everything is sex, except sex, which is power.”
In het essay waar het boek haar titel aan ontleent, ‘The Right to Sex’, bespreekt Srinivasan het fenomeen van de ‘incel’. Dit begrip staat voor: involuntary celibate. Ofwel: het onvrijwillige celibaat. Groeiende eenzaamheid in onze samenleving zorgt er onder andere voor dat steeds minder mensen seksueel actief zijn. Volgens veel ‘incels’ is seks echter een basisbehoefte, iets waar we net zoals voedsel en drinkwater recht op hebben.
Het heteroseksuele huwelijk
Seks als recht roept ingewikkelde vragen op voor het feminisme. Vrouwen zijn niet verplicht om mannen te voorzien van seks, maar dit is een relatief recent beginsel. Tijdens de tweede en derde feministische golf waren er veel vrouwen die zich actief afzetten tegen de gebruikelijke gezinsstructuur en het heteroseksuele huwelijk. Ze wilden niet langer verbonden zijn aan een man die seks van hen kon eisen. Hun oplossing was: celibatair blijven, of uitsluitend lesbische relaties aangaan.
Maar is er dan geen wereld denkbaar waarin seks bedreven wordt door mensen, mannen en vrouwen, die op gelijke voet staan met elkaar? Of is heteroseksuele seks iets waarbij de vrouw alleen maar geeft en de man alleen maar neemt? En welke rol speelt vrouwelijke lust in dit spel? Wie wij begeren, is niet neutraal: seks is tegelijkertijd intens persoonlijk en vol met politieke implicaties.
De andere essays in de bundel behandelen soortgelijke thema’s: wat hebben de pornoindustrie en institutioneel racisme met elkaar te maken? Welke effecten heeft de seksuele revolutie van de jaren zestig gehad op de emancipatie van de vrouw? Kun je als professor een gelijkwaardige relatie hebben met een student? Kunnen we ons een wereld voorstellen waarin we emancipatie scheiden van de grillen van de staat?
Rechtshistoricus en feminist Madeleijn van Nieuwenhuizen publiceerde in maart 2024 haar lijst van tien boeken die elke feminist gelezen moet hebben. The Right to Sex plaatst Van Nieuwenhuizen op nummer twee (Herinneringen van Aletta Jacobs staat op nummer één). Ik ben het volmondig met haar eens. Houd de website van Athenaeum Boekhandel in de gaten voor de rest van haar aanbevelingen.
Onvrijwillig celibaat
Veel moderne feministen kiezen voor een intersectionele benadering. Zo ook de Britse filosoof Amia Srinivasan. Volgens deze benadering is emancipatie van de vrouw emancipatie van de arme, niet-witte, lesbische vrouw. Een emancipatiebeweging die zich niet bezighoudt met de vraag hoe factoren als etniciteit of klasse effect hebben op de ervaring, kan nooit iedereen emanciperen, aldus Srinivasan.
In haar boek The Right to Sex ontvouwt Srinivasan in zes essays haar visie op - je raadt het al - seks.
Iets specifieker: Srinivasan doet een dappere poging om een nieuw licht te werpen op de ingewikkelde politieke dynamiek rondom seks. Sinds de #MeToo-beweging draait de feministische discussie over seks vooral over het geven van consent. Srinivasan gaat verder. Seks is altijd meer dan alleen seks, of we dat nu willen of niet. Of zoals Oscar Wilde gezegd zou hebben: “Everything is sex, except sex, which is power.”
In het essay waar het boek haar titel aan ontleent, ‘The Right to Sex’, bespreekt Srinivasan het fenomeen van de ‘incel’. Dit begrip staat voor: involuntary celibate. Ofwel: het onvrijwillige celibaat. Groeiende eenzaamheid in onze samenleving zorgt er onder andere voor dat steeds minder mensen seksueel actief zijn. Volgens veel ‘incels’ is seks echter een basisbehoefte, iets waar we net zoals voedsel en drinkwater recht op hebben.
Het heteroseksuele huwelijk
Seks als recht roept ingewikkelde vragen op voor het feminisme. Vrouwen zijn niet verplicht om mannen te voorzien van seks, maar dit is een relatief recent beginsel. Tijdens de tweede en derde feministische golf waren er veel vrouwen die zich actief afzetten tegen de gebruikelijke gezinsstructuur en het heteroseksuele huwelijk. Ze wilden niet langer verbonden zijn aan een man die seks van hen kon eisen. Hun oplossing was: celibatair blijven, of uitsluitend lesbische relaties aangaan.
Maar is er dan geen wereld denkbaar waarin seks bedreven wordt door mensen, mannen en vrouwen, die op gelijke voet staan met elkaar? Of is heteroseksuele seks iets waarbij de vrouw alleen maar geeft en de man alleen maar neemt? En welke rol speelt vrouwelijke lust in dit spel? Wie wij begeren, is niet neutraal: seks is tegelijkertijd intens persoonlijk en vol met politieke implicaties.
De andere essays in de bundel behandelen soortgelijke thema’s: wat hebben de pornoindustrie en institutioneel racisme met elkaar te maken? Welke effecten heeft de seksuele revolutie van de jaren zestig gehad op de emancipatie van de vrouw? Kun je als professor een gelijkwaardige relatie hebben met een student? Kunnen we ons een wereld voorstellen waarin we emancipatie scheiden van de grillen van de staat?
Rechtshistoricus en feminist Madeleijn van Nieuwenhuizen publiceerde in maart 2024 haar lijst van tien boeken die elke feminist gelezen moet hebben. The Right to Sex plaatst Van Nieuwenhuizen op nummer twee (Herinneringen van Aletta Jacobs staat op nummer één). Ik ben het volmondig met haar eens. Houd de website van Athenaeum Boekhandel in de gaten voor de rest van haar aanbevelingen.
Isa Wissink
Isa is de redactiesecretaris van Phronèsis en volgt de Educatieve Master aan de Radboud Docenten Academie. Isa is vooral geïnteresseerd in sociaal-maatschappelijke filosofie.
Geef een reactie
Abonneer
Inloggen
0 Reacties
