De standaardisering van de zwarte man

We zien in de videoclip het gezicht van O.J. Simpson, een gevierd sportman die zijn vrouw heeft vermoord. O.J. is waarschijnlijk mede door zijn rijkdom en roem vrijgesproken, wat arme zwarte mannen zeker niet gelukt was. We zien ook het gezicht van Will Smith, die onlangs een collega een klap in het gezicht heeft gegeven tijdens de Oscaruitreikingen. Wekenlang was dit incident het gesprek van de dag op social media. Ook bij Will Smith zit er pijn. Hij groeide op met een vader die zijn moeder sloeg en hij dacht dat dit de manier was om als zwarte man de eer van je vrouw te redden. Ook Kanye West komt voorbij. Hij lijdt aan een bipolaire stoornis en wordt weggezet als ‘gek en irrationeel’. Zijn irrationele gedrag wordt regelmatig besproken en geridiculiseerd. Tegelijk profiteert West daar creatief en commercieel van. Mede daarom wil hij geen medicatie slikken.

Door de generaties heen blijven patronen zich herhalen. De pijn, de ziekte en de kwetsbaarheid van de zwarte man worden geëxploiteerd door de buitenwereld, maar ook door de eigen black culture, die het stereotype beeld telkens bevestigt. Lamar stelt dat de zwarte man zichzelf gevangen houdt in de stereotypering en omwille van ‘de cultuur’ verkeerde beslissingen neemt. Maar natuurlijk is de zwarte man ook slachtoffer van diezelfde cultuur, die uiteindelijk een onderdeel van jezelf wordt, zodat je ernaar gaat leven. Lamar bekritiseert de media en de maatschappij die de zwarte man telkens als gek of als bendelid wegzetten. Maar hij heeft ook kritiek op de eigen cultuur, die voortdurend meegaat in deze standaardisering van de zwarte man. Lamar roept in zijn nieuwe album de zwarte man op om het beter te doen voor toekomstige generaties. Hij heeft ons meegenomen in zijn journey met zijn muziek, waarin hij laat zien hoe hij is gegroeid en tegelijk worstelt met verwachtingen vanuit de black culture, vanuit zijn familie, gezin en fans. I am. All of us, zegt hij dan ook. Met een punt tussen ‘I am’ en ‘All of us’. Want hij is een individu, maar vertegenwoordigt tegelijkertijd iedereen in die black culture.

Volgens Foucault leeft iedereen altijd binnen een systeem. Lamar erkent dit ook, maar hij vindt dat het nu tijd wordt dat de zwarte man zich ontdoet van de negatieve aspecten van de black culture en zelf actie gaat ondernemen. Zijn boodschap is: ontdoe je als zwarte artiest van de opgelegde formats en standaardiseringen waarmee je misschien nu goed geld kunt verdienen. Vraag je af: wat kost het je op de lange termijn? Die vraag stelt hij ook aan zichzelf. Het lastige is om je uit het systeem te manoeuvreren. Ik herken het feit dat je aspecten van de zwarte cultuur internaliseert en vraag me regelmatig af of dat wel de juiste aspecten zijn. Ik identificeer me met de pijn, het racisme, en de intergenerationele overdracht van de black culture: het is allemaal herkenbaar voor mij als universeel goed. Het trauma van zwarte mensen los je niet alleen op door als een vrije geest te denken, dat is wat Lamar in feite voorstelt. Maar ik vind het wel een moedige oproep van hem.