< Terug naar verzamelpagina
Auteur: Arendt Steunenberg
Deel artikel

Praktische filosofie van het verdwalen

Het afgelopen jaar waren gezondheid en virus druk besproken onderwerpen, wc-papier en zorgvuldige morele afwegingen al snel schaarse goederen. In plaats van de ratio leken volkse paniek en bestuurlijke onkunde de belangrijkste drijfveren van het handelen. Voor hun eigen bestwil werden bejaarden zonder vorm van proces in hun tehuis opgesloten en brave jongeren van school gestuurd zonder dat ze zich misdragen hadden. Voetbalhooligans werden door radeloze bestuurders gepromoveerd tot helpers in het handhaven van het wettelijk gezag. Redeloze kerkgangers, die aardse besmettingsregels aan hun laars lapten, werden uit onmacht ongemoeid gelaten. Het virus leek naast het immuunsysteem ook het rationele en morele denken aan te tasten. Zoetjesaan raakte iedereen het spoor van morele afwegingen bijster. Iedereen verdwaalde in het zelfgecreëerde labyrint.

Veel mensen denken dat een labyrint een pretparkattractie is waarbij je een kaartje voor de uitgang kunt kopen. Zij denken dat, als je je in de nesten hebt gewerkt, een technologische oplossing volstaat. De toeristische prietpraat van deze nepreizigers moeten we ten diepste wantrouwen. Een labyrint heeft geen routekaart naar de uitgang. In elke crisis komen onverwachte vragen naar boven en iedere stap zonder morele oriëntatie leidt dieper het doolhof in.


Als je verdwaalt, zegt Descartes, moet je vooral rationeel blijven denken. Wie zo snel mogelijk uit een doolhof wil komen, moet vertrouwen op de ondubbelzinnige taal van de wiskunde. Gewoon in een rechte lijn blijven lopen, tot je de rand van het doolhof bereikt, is zijn advies.

Oud-Denker des Vaderlands René ten Bos gelooft niet in deze allesoverheersende rol van de ratio. Wie gedesoriënteerd is en krampachtig probeert een rechte lijn te volgen, loopt na een tijdje in cirkels. Als je verdwaald bent, stelt Ten Bos, moet je je zintuigen gebruiken, rustig nadenken en de omgeving leren kennen. Bushcrafters hebben een praktische strategie ontwikkeld. De uitgang van een doolhof kun je pas vinden als je weet hoe de wegen lopen. Er is geen andere uitweg dan het gehele labyrint systematisch onderzoeken! Met een door het mondkapje beslagen bril in paniek een willekeurig pad inslaan, is niet de juiste strategie. Het is beter je met een open blik te oriënteren in het morele labyrint om daarna de wegen te vinden die je naar de uitgang kunnen leiden.

Geef een reactie

Abonneer
Laat het weten als er

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Neem contact op met de redactie van Phronèsis Magazine
Heb je een goed idee, wil je met ons van gedachte wisselen of heb je een vraag? We horen graag van je.
Contact opnemen
paperclipcamera-videobookmagnifiercrossmenu
linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram