Droomland

De sereniteit van de vroege ochtend, wanneer een groot deel van de wereld nog in een andere realiteit lijkt te verkeren, heeft iets betoverends. Ik vraag me even af wat mensen zouden dromen op dit moment. ‘s Nachts bevinden we ons allemaal in onze eigen wereld, die vaak ver verwijderd is van de dagelijkse realiteit. Onze diepste verlangens en diepste angsten worden in onze dromen tot leven gewekt. In de nacht spelen onze gedachten zich als een film voor ons af, zonder beperkingen. Het mooie van dromen is dat alles mogelijk is, dat alles kan gebeuren. Er zijn geen beperkingen door lastige feiten of onwelkome ‘waarheden’. In dit verband merkte de filosoof Descartes op: “Wat is waarheid? Is waarheid iets wat we dromen of in wakende toestand ervaren?”

Sluier van illusie

Steeds vaker krijg ik het gevoel dat we de werkelijkheid niet meer scherp en kritisch kunnen zien. Misschien verkeren we momenteel wel in een soort droomtoestand, waarin de lijnen tussen realiteit en illusie zijn vervaagd. Het lijkt wel alsof er een sluier over de realiteit hangt, een sluier die de wereld vertekent naar onze persoonlijke wensen en opvattingen. Onder die sluier schuilen onwaarheden of slechts een deel van het verhaal. Deze sluier houdt ons gevangen in een comfortabele droomstaat, waarin we ons veilig voelen en waarin onze kijk op de wereld de enige juiste is.  

Deze verontrustende gedachte baart me zorgen, omdat deze sluier ons belemmert om een nieuw verhaal te creëren en een nieuwe realiteit te omarmen. Zij houdt ons gevangen in oude overtuigingen en belemmert ons vermogen om helder en kritisch te denken. Ook weerhoudt de sluier ons ervan om open te staan voor andere perspectieven en om de complexiteit van de wereld te begrijpen. Zeker in deze tijd, waarin verkiezingsprogramma's worden bekendgemaakt en beslissingen worden genomen die onze toekomst zullen bepalen, hoop ik dat we collectief ontwaken. Dat we de moed vinden om de sluier van illusie weg te nemen en de realiteit in al haar complexiteit te omarmen. Het is een tijd waarin we moeten streven naar helderheid en waarheid, in plaats van te blijven vasthouden aan illusies of een droombeeld. 

Ecologische rechtvaardigheid

Laten we de sluier van illusie vervangen door de sluier van onwetendheid: een gedachte-experiment van filosoof John Rawls. Achter deze sluier bevinden we ons in een staat van onwetendheid over onze toekomstige positie in de samenleving. We weten niet of we man of vrouw zullen zijn, arm of rijk, wel of geen talent zullen hebben, gezond of ziek zullen zijn, of we sociale status zullen hebben, of wat onze huidskleur zal zijn. Dit gebrek aan informatie dwingt ons om eerlijke en rechtvaardige beslissingen te nemen, omdat niemand persoonlijke voordelen kan nastreven.

En laten we dan ook, zoals filosoof Floris van den Berg voorstelt, dit denkmodel uitbreiden met ‘stemlozen’, zoals dieren, milieu en nieuwe generaties. Stel je voor dat je wordt geboren als een varken of koe in de bio-industrie? Hoe zou je dan willen dat de maatschappij is ingericht? Door deze bredere kijk kunnen we op een doordachte en eerlijke manier omgaan met de uitdagingen van onze tijd. Het stelt ons in staat beslissingen te nemen die gunstig zijn voor iedereen binnen de samenleving en voor alle levende wezens op onze aarde, zowel nu als in de toekomst. Het benadrukt het belang van ecologische rechtvaardigheid en het streven naar een duurzame en harmonieuze wereld voor alle levensvormen.

Mooi en eerlijk

Ik neem nog een slokje van mijn koffie en zie dat de mussen weer vredig samen op een tak zitten. Wat is de natuur toch mooi en eerlijk. Ze kibbelen even en daarna zitten ze weer zij aan zij, zonder enige wrok. De zon staat zich inmiddels volledig aan de hemel, het belooft weer een warme dag te worden. Terwijl ik geniet van de warmte, flitst er heel even door me heen dat dit niet de werkelijkheid kan zijn. En hoop ik dat ik droom…