Tips voor filosofen: op weg en onderweg

Op weg in de filosofie

1. Geschiedenis van de filosofie: Gebruik een leesbare geschiedenis van de filosofie. De rivier van Herakleitos van de Gentse filosofen Etienne Vermeersch en Johan Braeckman is goed leesbaar en het is het eerste overzichtswerk waarin de dierethiek is opgenomen.

2. Filosofisch lexicon: Schaf een handzaam filosofisch lexicon aan. Zoek woorden, begrippen en denkers op. Wikipedia geeft je ook veel informatie, maar is niet altijd even betrouwbaar.

3. Notitieschrift: Houd een schrift bij met de citaten en ideeën, denkers en boektitels die je tegenkomt. Noteer welke filosofen jou aanspreken en waarom.

4. Favofilosoof: Word expert in het werk van één filosoof. Kies een (hedendaagse) filosoof van wie je alles leest. Houd bij wat over die denker wordt geschreven of wordt gepubliceerd, ook op YouTube.

5. Filosofie Magazine: Lees alle artikelen, ook de artikelen die je saai of ontoegankelijk vindt, want daar leer je van. Zoek onbekende begrippen en denkers op in het filosofisch lexicon.

6. Filosofielezingen: Ga naar filosofische lezingen en debatten, bijvoorbeeld via Studium Generale, Nexis, Nacht van de Filosofie, ISVW, School of Life.

7. Leesstrategie: Verdiep je in een auteur voordat je diens boek leest. Zoek naar boekbesprekingen. Is dit boek jouw leestijd waard? Secundaire literatuur over filosofen ‒ al of niet uit de filosofische canon ‒ is dikwijls toegankelijker dan primaire teksten en helpt je sneller vooruit.

8. Leesplezier: Lees vooral wat je interesseert en motiveert. Vergeet niet dat jij de baas bent over wat je leest en je een boek dus niet hoeft uit te lezen.

9. Boekdialoog: Zie lezen als een dialoog. Lees je eigen boeken actief door in de kantlijn te schrijven wat jij ervan vindt. Markeer wat je leuk of belangrijk vindt of waar je het niet mee eens bent. Je kunt emoticons gebruiken om je gevoel bij een passage uit te drukken, zoals een lachend, boos of verbaasd gezichtje. Als je actief met een boek in dialoog bent geweest en aantekeningen hebt gemaakt, vind je er gemakkelijk relevante passages in terug. Zo creëer je een levende bibliotheek.

10. Huisbibliotheek: Bouw een thuisbibliotheek op met relevante handboeken en werken van favoriete denkers. Kijk in antiquarische boekhandels wat er bij ‘Filosofie’ staat. Bezoek bijvoorbeeld antiquariaat Isis in Groningen waar een uitgebreide filosofieafdeling is, de grootste van Nederland. Ook via internet, zoals via Boekwinkeltjes.nl, kun je filosofieboeken kopen. Daarnaast zijn veel klassieke werken online te lezen, bijvoorbeeld als scans van oude boeken.

Onderweg in de filosofie

1. Contrafilosoof: Kies een contrafilosoof, dat wil zeggen een (hedendaagse) filosoof met wie je het oneens bent. Houd bij wat deze denker schrijft en wat er over hem/haar geschreven wordt.

2. Tijdschriften: Lees een palet aan tijdschriften (met name opiniebladen). Koop de ene week/maand bijvoorbeeld Vrij Nederland, vervolgens De Groene Amsterdammer, HP/De Tijd, De Vrijdenker. Kijk waar er filosofie aan bod komt. Overweeg een abonnement op Blendle om online veel verschillende tijdschriften te lezen.

3. Verbreding: Filosofie gaat om brede vorming, oftewel Bilding. Lees daarom ook gepopulariseerde wetenschap zoals Dawkins, Pinker, Wilson, De Grasse Tyson, Hawking, De Waal, Swaab, Mak. Kijk naar Ted(x) Talks.

4. Leesclub: Praat met anderen over een boek, daarmee komt het tot leven en verdiep je je begrip en leeservaring.

5. Podcasts: Luister naar filosofische podcasts of YouTube-video’s. (Zoals podcast De Vrije Gedachte).

6. Train je brein: Doe een cursus Train your Brain voor het ontwikkelen van je vaardigheden zoals snellezen, mindmappen en geheugentraining.

7. Primaire tekst: Kies een primaire tekst waarvan je weet dat die voor jouw eigen ontwikkeling belangrijk is en bijt je daarin vast. Lees secuur. Neem de tijd. Zoek begrippen op en lees over het boek. Maak aantekeningen en een uittreksel. Heel goed leesbaar zijn Plato’s Dialogen, Utopia van Thomas More en On Liberty van John Stuart Mill.

8. Biografie: Lees eens een (auto)biografie van een filosoof, bijvoorbeeld over Nietzsche, Mill, Russell of De Beauvoir. Daarmee komt filosofie tot leven.

9. Leesplan: Welke boeken wil je lezen en waarom? Voeg een deeltje uit Elementaire Deeltjes / Oxford Very Short Introduction Series toe over een onderwerp dat je interesseert.

10. DIY filosofie: Denk eerst zelf over een filosofische vraag na voordat je gaat lezen wat anderen erover denken.