Dialoog tussen nihilisme en existentialisme

De film wordt op Wikipedia beschreven als een ‘actiekomedie-dramafilm’, wat ik grappig vond. Na de film vorig jaar voor de eerste keer te hebben gezien, was deze mij vooral bijgebleven als een absurdistische sciencefictionfilm over familie, Aziatisch-Amerikaanse identiteit en de botsing tussen generaties. Na een tweede keer kijken bleken de actiescènes weliswaar geweldig gechoreografeerd, maar ze vormen niet de kern van het verhaal. Dat draait om Evelyn Wang, een Chinees-Amerikaanse immigrant, die wordt gevraagd om te helpen bij de redding van het multiversum (de verzamelnaam van alle parallelle universums die kunnen bestaan). Maar Evelyn heeft het te druk daarvoor - gedoe met de belastingdienst, haar vader die is overgevlogen uit China, een lesbische dochter die ze niet begrijpt… Als ze er echter achter komt dat de persoon die het multiversum wil vernietigen een parallelle versie is van haar eigen dochter Joy (Stephanie Hsu), begint ze van gedachten te veranderen. 

In werkelijkheid is deze versie van Joy niet uit op een gevecht met Evelyn, maar zoekt ze een versie van haar moeder die haar wereldbeeld begrijpt: dat niets ertoe doet en dat het leven geen inherente betekenis heeft. Ze laat Evelyn zien dat ze duizenden andere levens had kunnen leiden, in vergelijking waarmee haar eigen leven een mislukking is.

Als we het nihilistische gedachtegoed accepteren dat niets er toe doet, dan geldt dat ook voor de keuzes waar we spijt van hebben. We kunnen onszelf makkelijk ongelukkig maken met ‘wat als?’-vragen. Wat als ik nooit was verhuisd? Wat als ik rechten had gestudeerd? Wat als ik een beroemde filmster was geworden? Wat als, uit alle duizenden levens die ik had kunnen leiden, dit de slechtste versie is? Het nihilisme is niet de enige levensbeschouwing die ter sprake komt. In contrast met Joy staat Evelyns echtgenoot Waymond (Ke Huy Quan), een zachtaardige man die probeert om vrouw en dochter in te laten zien dat zelfs als het leven geen inherente betekenis heeft, dat niet betekent dat het waardeloos is. Gebrek aan logica en orde in ons dagelijkse leven doet het vaak wreed en onverschillig voorkomen, maar het is aan ons om, ondanks alles, met empathie met onszelf en anderen om te gaan.

Een leeg leven is een leven waarin alles mogelijk is. Onze niet gevolgde dromen en half opgepakte hobby’s zijn geen tijdverspilling, maar eerder een teken van de eindeloze mogelijkheden. In een universum waar Evelyn en Waymond nooit zijn getrouwd, waar ze niet arm zijn maar rijk en succesvol, vertelt hij haar in het Mandarijn: “In another life, I would really have liked just doing laundry and taxes with you.” Het is een verwoording van de acceptatie dat ons leven waardevol is omdat het het leven is dat we voor onszelf hebben gebouwd.

Everything Everywhere All At Once is een briljante film over een dochter die in staat is het multiversum te vernietigen in haar zoektocht naar een connectie met haar moeder en een moeder die open staat voor deze vernietiging om haar dochter te begrijpen. Het is een dialoog tussen het nihilisme en het existentialisme. En het is een ‘actiecomedie-dramafilm’.